Sự tiến hóa của AI trong lĩnh vực Web3: Từ sự thổi phồng khái niệm đến ứng dụng thực tế
Kể từ khi ChatGPT ra mắt vào cuối năm 2022, lĩnh vực AI đã thu hút nhiều sự chú ý trong ngành công nghiệp tiền điện tử. Cộng đồng Web3 luôn sẵn sàng chấp nhận sự khuếch trương của các khái niệm mới, chưa kể đến công nghệ AI với không gian kể chuyện vô tận và triển vọng ứng dụng. Do đó, khái niệm AI ban đầu đã trở nên phổ biến trong giới tiền điện tử dưới dạng "cơn sốt meme coin", sau đó một số dự án bắt đầu khám phá giá trị thực tế của nó trong ứng dụng: Công nghệ tiền điện tử có thể mang lại những ứng dụng thực tế mới nào cho AI đang phát triển mạnh mẽ?
Bài viết này sẽ khám phá và đánh giá quá trình phát triển của AI trong lĩnh vực Web3, từ làn sóng quảng cáo sớm đến sự trỗi dậy của các dự án ứng dụng hiện tại, kết hợp các trường hợp và dữ liệu để giúp người đọc nắm bắt bối cảnh ngành và xu hướng tương lai. Chúng ta có thể đưa ra một số kết luận sơ bộ:
Giai đoạn tiền điện tử AI đã trở thành quá khứ, cho dù là bị cắt lúa hay kiếm được tiền, đều sẽ trở thành những mảnh ký ức vĩnh cửu.
Một số dự án Web3 AI cơ bản luôn nhấn mạnh lợi ích của "phi tập trung" đối với sự an toàn của AI, nhưng người dùng không thực sự tin tưởng, họ quan tâm hơn đến "token có kiếm được tiền không" và "sản phẩm có dễ sử dụng không".
Nếu muốn bố trí các dự án tiền điện tử liên quan đến AI, trọng tâm nên chuyển sang các dự án AI ứng dụng thuần túy, hoặc các dự án AI nền tảng có thể tập trung nhiều công cụ dễ sử dụng hoặc Agent, đây có thể là điểm nóng đầu tư lâu dài hơn sau khi cơn sốt khái niệm AI.
Sự khác biệt trong lộ trình phát triển của AI trong Web2 và Web3
AI trong thế giới Web2
AI trong thế giới Web2 chủ yếu được thúc đẩy bởi các ông lớn công nghệ và các tổ chức nghiên cứu, con đường phát triển tương đối ổn định và tập trung. Các công ty lớn đào tạo các mô hình hộp đen đóng kín, thuật toán và dữ liệu không công khai, người dùng chỉ có thể sử dụng kết quả của chúng, thiếu tính minh bạch. Sự kiểm soát tập trung này dẫn đến việc quyết định AI không thể kiểm toán, có vấn đề về thiên lệch và trách nhiệm không rõ ràng. Nhìn chung, đổi mới AI trong Web2 chú trọng vào việc cải thiện hiệu suất mô hình cơ bản và ứng dụng thương mại, nhưng quá trình ra quyết định thì không minh bạch với công chúng. Nỗi đau này dẫn đến sự trỗi dậy của những dự án AI mới vào năm 2025, giống như một số dự án dường như mã nguồn mở nhưng thực chất là "câu cá bằng lưới".
Ngoài việc không minh bạch, các mô hình AI lớn của Web2 còn gặp hai vấn đề: trải nghiệm người dùng không đủ cho các hình thức sản phẩm khác nhau, và độ chính xác không đủ trong các lĩnh vực chuyên môn.
Ví dụ, người dùng có xu hướng sử dụng các sản phẩm AI mới có rào cản thấp và trải nghiệm tốt để tạo ra PPT, hình ảnh hoặc video, và sẵn sàng trả tiền cho điều đó. Hiện tại, nhiều dự án AI đang cố gắng làm cho việc không cần mã hóa, nhằm giảm bớt rào cản cho người dùng.
Ngoài ra, người dùng Web3 thường cảm thấy bất lực khi sử dụng một số mô hình ngôn ngữ lớn để lấy thông tin về các dự án hoặc mã token tiền điện tử cụ thể, vì dữ liệu của các mô hình lớn chưa thể bao quát đầy đủ chi tiết của tất cả các ngành con. Do đó, một hướng phát triển khác của nhiều sản phẩm AI là khai thác và phân tích dữ liệu sâu vào các ngành con cụ thể.
AI trong thế giới Web3
Thế giới Web3 lấy ngành công nghiệp tiền mã hóa làm trung tâm, kết hợp khái niệm rộng hơn về công nghệ, văn hóa và cộng đồng. So với Web2, Web3 có xu hướng mở và dựa vào cộng đồng hơn.
Với kiến trúc phi tập trung của blockchain, các dự án AI Web3 thường tuyên bố nhấn mạnh mã nguồn mở, quản trị cộng đồng và tính minh bạch, đáng tin cậy, hy vọng phá vỡ tình trạng độc quyền truyền thống của AI do một số công ty kiểm soát. Ví dụ, một số dự án khám phá việc xác thực quyết định AI bằng blockchain hoặc để DAO kiểm tra mô hình AI nhằm giảm thiểu thiên kiến.
Trong lý tưởng, Web3 AI theo đuổi "AI công khai", cho phép các tham số mô hình và logic quyết định có thể được cộng đồng kiểm toán, đồng thời khuyến khích các nhà phát triển và người dùng tham gia thông qua cơ chế token. Tuy nhiên, trong thực tế, sự phát triển AI của Web3 vẫn bị hạn chế bởi công nghệ và tài nguyên: việc xây dựng cơ sở hạ tầng AI phi tập trung rất khó khăn, một số ít dự án tự xưng là Web3 AI thực tế vẫn phụ thuộc vào các mô hình hoặc dịch vụ tập trung, chỉ đơn giản là kết nối một số yếu tố blockchain ở tầng ứng dụng. Những dự án này vẫn được coi là đáng tin cậy, ít nhất chúng vẫn đang phát triển ứng dụng thực sự; trong khi đó, phần lớn các dự án Web3 AI vẫn chỉ là sự thổi phồng khái niệm thuần túy, hoặc là hành vi đầu cơ mang danh AI thực sự.
Ngoài ra, sự khác biệt giữa quỹ và mô hình tham gia cũng ảnh hưởng đến con đường phát triển của cả hai. Web2 AI thường được thúc đẩy bởi đầu tư nghiên cứu và lợi nhuận sản phẩm, chu kỳ tương đối ổn định. Trong khi đó, Web3 AI kết hợp với các thuộc tính đầu cơ của thị trường tiền điện tử, thường xuất hiện các chu kỳ "cơn sốt" dao động mạnh theo cảm xúc thị trường: khi khái niệm bùng nổ, tiền đổ vào làm tăng giá và định giá của token, khi hạ nhiệt, độ nóng của dự án và quỹ nhanh chóng suy giảm. Chu trình này khiến con đường phát triển của Web3 AI trở nên biến động hơn và mang tính chất kể chuyện nhiều hơn.
Đối với câu chuyện chính của Web3 AI "mạng AI phi tập trung", hiện tại vẫn nên giữ thái độ "khiêm tốn và thận trọng". Dù sao đi nữa, lĩnh vực Web3 vẫn có những sự tồn tại mang tính bước ngoặt như Bitcoin và Ethereum. Nhưng ở giai đoạn hiện tại, cần phải thực tế hơn trong việc tưởng tượng một số kịch bản có thể thực hiện ngay lập tức, chẳng hạn như tích hợp AI Agent vào các dự án Web3 hiện có để nâng cao hiệu quả; hoặc kết hợp AI với các công nghệ mới khác để tạo ra những ý tưởng mới phù hợp với ngành công nghiệp tiền điện tử; hoặc phát triển các sản phẩm AI phục vụ riêng cho ngành Web3, từ góc độ độ chính xác dữ liệu hoặc phù hợp hơn với thói quen làm việc của các tổ chức và cá nhân trong Web3, cung cấp dịch vụ mà người dùng trong ngành Web3 sẵn lòng chi trả.
Xem bản gốc
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
Sự tiến hóa của AI trong Web3: Từ sự thổi phồng đến ứng dụng thực tế
Sự tiến hóa của AI trong lĩnh vực Web3: Từ sự thổi phồng khái niệm đến ứng dụng thực tế
Kể từ khi ChatGPT ra mắt vào cuối năm 2022, lĩnh vực AI đã thu hút nhiều sự chú ý trong ngành công nghiệp tiền điện tử. Cộng đồng Web3 luôn sẵn sàng chấp nhận sự khuếch trương của các khái niệm mới, chưa kể đến công nghệ AI với không gian kể chuyện vô tận và triển vọng ứng dụng. Do đó, khái niệm AI ban đầu đã trở nên phổ biến trong giới tiền điện tử dưới dạng "cơn sốt meme coin", sau đó một số dự án bắt đầu khám phá giá trị thực tế của nó trong ứng dụng: Công nghệ tiền điện tử có thể mang lại những ứng dụng thực tế mới nào cho AI đang phát triển mạnh mẽ?
Bài viết này sẽ khám phá và đánh giá quá trình phát triển của AI trong lĩnh vực Web3, từ làn sóng quảng cáo sớm đến sự trỗi dậy của các dự án ứng dụng hiện tại, kết hợp các trường hợp và dữ liệu để giúp người đọc nắm bắt bối cảnh ngành và xu hướng tương lai. Chúng ta có thể đưa ra một số kết luận sơ bộ:
Giai đoạn tiền điện tử AI đã trở thành quá khứ, cho dù là bị cắt lúa hay kiếm được tiền, đều sẽ trở thành những mảnh ký ức vĩnh cửu.
Một số dự án Web3 AI cơ bản luôn nhấn mạnh lợi ích của "phi tập trung" đối với sự an toàn của AI, nhưng người dùng không thực sự tin tưởng, họ quan tâm hơn đến "token có kiếm được tiền không" và "sản phẩm có dễ sử dụng không".
Nếu muốn bố trí các dự án tiền điện tử liên quan đến AI, trọng tâm nên chuyển sang các dự án AI ứng dụng thuần túy, hoặc các dự án AI nền tảng có thể tập trung nhiều công cụ dễ sử dụng hoặc Agent, đây có thể là điểm nóng đầu tư lâu dài hơn sau khi cơn sốt khái niệm AI.
Sự khác biệt trong lộ trình phát triển của AI trong Web2 và Web3
AI trong thế giới Web2
AI trong thế giới Web2 chủ yếu được thúc đẩy bởi các ông lớn công nghệ và các tổ chức nghiên cứu, con đường phát triển tương đối ổn định và tập trung. Các công ty lớn đào tạo các mô hình hộp đen đóng kín, thuật toán và dữ liệu không công khai, người dùng chỉ có thể sử dụng kết quả của chúng, thiếu tính minh bạch. Sự kiểm soát tập trung này dẫn đến việc quyết định AI không thể kiểm toán, có vấn đề về thiên lệch và trách nhiệm không rõ ràng. Nhìn chung, đổi mới AI trong Web2 chú trọng vào việc cải thiện hiệu suất mô hình cơ bản và ứng dụng thương mại, nhưng quá trình ra quyết định thì không minh bạch với công chúng. Nỗi đau này dẫn đến sự trỗi dậy của những dự án AI mới vào năm 2025, giống như một số dự án dường như mã nguồn mở nhưng thực chất là "câu cá bằng lưới".
Ngoài việc không minh bạch, các mô hình AI lớn của Web2 còn gặp hai vấn đề: trải nghiệm người dùng không đủ cho các hình thức sản phẩm khác nhau, và độ chính xác không đủ trong các lĩnh vực chuyên môn.
Ví dụ, người dùng có xu hướng sử dụng các sản phẩm AI mới có rào cản thấp và trải nghiệm tốt để tạo ra PPT, hình ảnh hoặc video, và sẵn sàng trả tiền cho điều đó. Hiện tại, nhiều dự án AI đang cố gắng làm cho việc không cần mã hóa, nhằm giảm bớt rào cản cho người dùng.
Ngoài ra, người dùng Web3 thường cảm thấy bất lực khi sử dụng một số mô hình ngôn ngữ lớn để lấy thông tin về các dự án hoặc mã token tiền điện tử cụ thể, vì dữ liệu của các mô hình lớn chưa thể bao quát đầy đủ chi tiết của tất cả các ngành con. Do đó, một hướng phát triển khác của nhiều sản phẩm AI là khai thác và phân tích dữ liệu sâu vào các ngành con cụ thể.
AI trong thế giới Web3
Thế giới Web3 lấy ngành công nghiệp tiền mã hóa làm trung tâm, kết hợp khái niệm rộng hơn về công nghệ, văn hóa và cộng đồng. So với Web2, Web3 có xu hướng mở và dựa vào cộng đồng hơn.
Với kiến trúc phi tập trung của blockchain, các dự án AI Web3 thường tuyên bố nhấn mạnh mã nguồn mở, quản trị cộng đồng và tính minh bạch, đáng tin cậy, hy vọng phá vỡ tình trạng độc quyền truyền thống của AI do một số công ty kiểm soát. Ví dụ, một số dự án khám phá việc xác thực quyết định AI bằng blockchain hoặc để DAO kiểm tra mô hình AI nhằm giảm thiểu thiên kiến.
Trong lý tưởng, Web3 AI theo đuổi "AI công khai", cho phép các tham số mô hình và logic quyết định có thể được cộng đồng kiểm toán, đồng thời khuyến khích các nhà phát triển và người dùng tham gia thông qua cơ chế token. Tuy nhiên, trong thực tế, sự phát triển AI của Web3 vẫn bị hạn chế bởi công nghệ và tài nguyên: việc xây dựng cơ sở hạ tầng AI phi tập trung rất khó khăn, một số ít dự án tự xưng là Web3 AI thực tế vẫn phụ thuộc vào các mô hình hoặc dịch vụ tập trung, chỉ đơn giản là kết nối một số yếu tố blockchain ở tầng ứng dụng. Những dự án này vẫn được coi là đáng tin cậy, ít nhất chúng vẫn đang phát triển ứng dụng thực sự; trong khi đó, phần lớn các dự án Web3 AI vẫn chỉ là sự thổi phồng khái niệm thuần túy, hoặc là hành vi đầu cơ mang danh AI thực sự.
Ngoài ra, sự khác biệt giữa quỹ và mô hình tham gia cũng ảnh hưởng đến con đường phát triển của cả hai. Web2 AI thường được thúc đẩy bởi đầu tư nghiên cứu và lợi nhuận sản phẩm, chu kỳ tương đối ổn định. Trong khi đó, Web3 AI kết hợp với các thuộc tính đầu cơ của thị trường tiền điện tử, thường xuất hiện các chu kỳ "cơn sốt" dao động mạnh theo cảm xúc thị trường: khi khái niệm bùng nổ, tiền đổ vào làm tăng giá và định giá của token, khi hạ nhiệt, độ nóng của dự án và quỹ nhanh chóng suy giảm. Chu trình này khiến con đường phát triển của Web3 AI trở nên biến động hơn và mang tính chất kể chuyện nhiều hơn.
Đối với câu chuyện chính của Web3 AI "mạng AI phi tập trung", hiện tại vẫn nên giữ thái độ "khiêm tốn và thận trọng". Dù sao đi nữa, lĩnh vực Web3 vẫn có những sự tồn tại mang tính bước ngoặt như Bitcoin và Ethereum. Nhưng ở giai đoạn hiện tại, cần phải thực tế hơn trong việc tưởng tượng một số kịch bản có thể thực hiện ngay lập tức, chẳng hạn như tích hợp AI Agent vào các dự án Web3 hiện có để nâng cao hiệu quả; hoặc kết hợp AI với các công nghệ mới khác để tạo ra những ý tưởng mới phù hợp với ngành công nghiệp tiền điện tử; hoặc phát triển các sản phẩm AI phục vụ riêng cho ngành Web3, từ góc độ độ chính xác dữ liệu hoặc phù hợp hơn với thói quen làm việc của các tổ chức và cá nhân trong Web3, cung cấp dịch vụ mà người dùng trong ngành Web3 sẵn lòng chi trả.