Chương mới của thị trường tài sản ảo Hồng Kông: Phân tích lộ trình SFC

Vào ngày 19 tháng 2 năm 2025, Ủy ban Chứng khoán và Hợp đồng Tương lai Hồng Kông (SFC) đã công bố "Lộ trình Tài sản Ảo", nhằm giải quyết các thách thức khác nhau trong sự phát triển của thị trường giao dịch tài sản ảo tại Hồng Kông.

Bản đồ được gọi là "A-S-P-I-Re" này giải thích năm trụ cột chính cho sự phát triển của thị trường tài sản ảo tại Hồng Kông: Kết nối (Access), Bảo đảm (Safeguards), Sản phẩm (Products), Cơ sở hạ tầng (Infrastructure) và Mối quan hệ (Relationships). Bản đồ đưa ra 12 biện pháp chính, phác thảo sự phát triển toàn diện và hướng đi về quy định trong lĩnh vực tài sản ảo của Hồng Kông trong những năm tới.

Là một đội ngũ luật sư chuyên nghiệp chuyên sâu trong lĩnh vực Web3 và tiền điện tử, chúng tôi luôn theo dõi sát sao và tham gia vào thực tiễn thị trường giao dịch tài sản ảo tại Hong Kong. Qua việc giải thích lộ trình này, chúng tôi mong muốn từ góc độ chuyên môn giúp mọi người hệ thống lại tình hình hiện tại, thách thức và xu hướng phát triển tương lai của thị trường giao dịch tài sản ảo tại Hong Kong.

I. Bối cảnh ra mắt lộ trình

Hồng Kông, một trong những trung tâm tài chính toàn cầu, đã bắt đầu khám phá khuôn khổ quản lý tài sản ảo từ năm 2018. Đến năm 2023, SFC đã đưa giao dịch tài sản ảo vào phạm vi quản lý, yêu cầu các nền tảng giao dịch tài sản ảo (VATP) phải có giấy phép, và đưa ra các biện pháp bảo vệ nhà đầu tư tương tự như trong tài chính truyền thống. Vào tháng 4 năm 2024, các quỹ giao dịch trao đổi tài sản ảo (ETF) đầu tiên ở châu Á đã thành công niêm yết trên sàn giao dịch HKEX. Những động thái này thể hiện vị thế dẫn đầu quốc tế của Hồng Kông trong đổi mới và quản lý giao dịch tài sản ảo.

Tuy nhiên, thị trường tài sản ảo ở Hồng Kông vẫn phải đối mặt với một số thách thức:

1. Độ hoạt động của thị trường: Mặc dù giá trị tài sản ảo toàn cầu vào năm 2024 vượt qua 30 nghìn tỷ USD, với khối lượng giao dịch hàng năm lên tới 70 nghìn tỷ USD, quy mô thị trường tài sản ảo tại Hồng Kông vẫn tương đối hạn chế. Đến ngày 6 tháng 12 năm 2024, tổng khối lượng giao dịch của ETF giao ngay tiền điện tử tại Hồng Kông mặc dù đã vượt quá 58 triệu USD, lập kỷ lục mới, nhưng vẫn còn khoảng cách so với thị trường toàn cầu. Nguyên nhân chính là do thiếu đủ các ông lớn trong ngành và dòng vốn đầu tư, đối mặt với tình trạng "thị trường nhỏ không hoạt động, thị trường lớn chưa mở".

2. Hạn chế về quyền truy cập thị trường: Là trung tâm tài chính hàng đầu châu Á - Thái Bình Dương với sự tham gia cao nhất của nhà đầu tư gốc Hoa, nhưng quyền truy cập của các nhà đầu tư đại lục lại bị hạn chế, dẫn đến nhóm nhà đầu tư tiềm năng lớn nhất không thể tham gia một cách hợp pháp. Các người dùng từ các khu vực khác có xu hướng giao dịch tại các sàn giao dịch địa phương hoặc toàn cầu, làm cho thị trường Hồng Kông bị tách biệt với các trung tâm tài chính quốc tế khác.

3. Danh mục sản phẩm: Danh mục trên thị trường giao dịch tài sản ảo tại Hồng Kông còn khá hạn chế, chủ yếu tập trung vào các đồng tiền chính như Bitcoin, Ethereum, các đồng tiền khác có khối lượng giao dịch nhỏ. Các tổ chức giao dịch được cấp phép phát triển trong lĩnh vực đổi mới sản phẩm phái sinh còn hạn chế, quỹ token hóa vẫn đang trong giai đoạn khám phá.

So với trước, Hoa Kỳ đã chiếm ưu thế trong thị trường tài sản ảo và khối lượng giao dịch. Đặc biệt, sau khi chính phủ mới lên nắm quyền, một loạt các chính sách thuận lợi cho tiền ảo đã nhanh chóng được triển khai, nhận được sự phối hợp toàn diện từ các cơ quan quản lý như SEC.

Do đó, Hồng Kông cần tìm kiếm những đột phá mới từ năm 2025 đến 2027 để đối phó với sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường tài sản ảo toàn cầu.

Hai, Tổng quan lộ trình "A-S-P-I-Re": Năm trụ cột xây dựng hệ sinh thái tài sản ảo mới

Dự thảo "A-S-P-I-Re" mà SFC công bố đã đưa ra "Năm trụ cột" và "12 biện pháp", nhằm giải quyết các vấn đề hiện tại mà thị trường tài sản ảo của Hong Kong đang đối mặt.

1. Trụ cột A (Truy cập) - Đơn giản hóa việc tiếp cận thị trường, cung cấp khung quy định rõ ràng

Mục tiêu: Xây dựng một khung pháp lý rõ ràng và minh bạch, thu hút các nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo chất lượng cao toàn cầu vào Hồng Kông.

Biện pháp:

• Cân nhắc xây dựng hệ thống cấp phép cho dịch vụ giao dịch OTC và lưu trữ tài sản.
• Cho phép thiết lập cấu trúc thị trường hai cấp tách biệt giao dịch và lưu ký, tạo điều kiện cho các tổ chức và nhà cung cấp thanh khoản tham gia vào thị trường Hồng Kông

2. Pillar S (Safeguards) - Tăng cường kiểm soát tuân thủ

Mục tiêu: Cung cấp hướng dẫn quản lý rõ ràng để làm cho thị trường tài sản ảo phù hợp với khuôn khổ tài chính truyền thống (TradFi).

Biện pháp:

• Nghiên cứu khung quy định cho việc niêm yết token mới và giao dịch sản phẩm phái sinh tài sản ảo dành cho nhà đầu tư chuyên nghiệp
• Rõ ràng yêu cầu về quyền truy cập của nhà đầu tư và phân loại sản phẩm, đảm bảo nhà đầu tư nhận được sản phẩm phù hợp với khả năng chịu rủi ro của họ
• Điều chỉnh tỷ lệ ví nóng và ví lạnh, giới thiệu các cơ chế bảo hiểm và bồi thường đa dạng.

3. Pillar P (Sản phẩm) - Mở rộng danh mục sản phẩm, công cụ đầu tư và đổi mới dịch vụ

Mục tiêu: Cung cấp các công cụ đầu tư đa tầng, khác biệt dựa trên khả năng chịu rủi ro của các nhà đầu tư khác nhau.

Biện pháp:

• Kế hoạch khám phá niêm yết đồng tiền mới dành riêng cho nhà đầu tư chuyên nghiệp, giao dịch các sản phẩm phái sinh tài sản ảo
• Khám phá các yêu cầu tài trợ đảm bảo tài sản ảo, phù hợp với các biện pháp quản lý rủi ro của thị trường chứng khoán.
• Cân nhắc cung cấp dịch vụ Staking và cho vay dưới các nguyên tắc lưu ký và vận hành rõ ràng

4. Cột I (Cơ sở hạ tầng) - Nâng cấp cơ sở hạ tầng quản lý

Mục tiêu: Nâng cao khả năng quản lý thị trường, tận dụng các công cụ phân tích và giám sát dữ liệu tiên tiến, nâng cao khả năng hợp tác giữa các cơ quan và giám sát thị trường.

Biện pháp:

• Triển khai nền tảng giám sát blockchain dựa trên dữ liệu, xem xét việc áp dụng giải pháp báo cáo thông tin tài sản kỹ thuật số trực tiếp để phát hiện hoạt động bất hợp pháp
• Thúc đẩy hợp tác xuyên biên giới với các cơ quan quản lý toàn cầu

5. Trụ cột Re (Mối quan hệ) - Thúc đẩy giao tiếp và giáo dục cho nhà đầu tư

Mục tiêu: Thông qua giao tiếp thông tin rộng rãi và đào tạo giáo dục, nâng cao nhận thức và khả năng phòng ngừa rủi ro của các nhà đầu tư và người tham gia ngành về tài sản ảo.

Biện pháp:

• Xây dựng cơ chế hợp tác với những người có ảnh hưởng tài chính, quy định các kênh quảng bá cho nhà đầu tư
• Xây dựng mạng lưới giao tiếp và đào tạo nhân tài bền vững trong ngành, thúc đẩy sự phát triển lâu dài của thị trường

Ba, quan điểm chuyên môn

Thị trường tài sản ảo toàn cầu năm 2024 đã trải qua sự tái cấu trúc quan trọng. Sự tăng vọt của cổ phiếu công nghệ, việc mở rộng kênh thanh toán, sự thay đổi trong tình hình thanh khoản toàn cầu và các yếu tố địa chính trị tương tác lẫn nhau đã tạo ra phản ứng hóa học thị trường mới, đồng thời làm lộ ra những vấn đề tiềm ẩn.

Từ góc độ các bên tham gia, thị trường thể hiện tình trạng tồn tại song song giữa nhà đầu tư tổ chức và nhà đầu tư cá nhân. Tuy nhiên, một số "cá voi" có tỷ lệ nắm giữ quá cao đã mang lại rủi ro thao túng thị trường. Sự hiện diện của một số ông lớn trong nắm giữ và "ví cổ đại" đã làm trầm trọng thêm trạng thái mất cân bằng của thị trường, gây hạn chế cho sự hoạt động tổng thể.

Về mặt chế độ giao dịch, hiện tượng phân hóa rõ rệt. Các nền tảng giao dịch tập trung (CEXs) chiếm một nửa khối lượng giao dịch toàn cầu, nhưng cấu trúc thị trường đã hình thành, các sàn giao dịch chính thống đang chiếm ưu thế, những người mới gia nhập khó có thể chia sẻ một phần. Các nền tảng giao dịch phi tập trung (DEXs) mặc dù có thể đáp ứng nhu cầu cụ thể, nhưng do thiếu các biện pháp bảo vệ tiêu chuẩn, người dùng phải đối mặt với rủi ro như lỗ hổng hợp đồng thông minh và lừa đảo.

Nhìn về năm 2025, thị trường tài sản ảo sẽ mở ra một trang mới. Hồng Kông, như một trung tâm tài chính của thị trường giao dịch tài sản ảo ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, đã từng chịu ảnh hưởng của sự di cư của các tinh hoa trong ngành, dẫn đến thiếu hụt nhân tài, vốn và ngành công nghiệp. Mặc dù vậy, quy mô ngành hiện tại vẫn còn tương đối hạn chế, thị trường chưa được mở rộng đầy đủ, do đó cần tìm kiếm những đột phá và chuyển biến mới trong cuộc cạnh tranh toàn cầu.

Lộ trình "A-S-P-I-Re" mà SFC công bố lần này có nhiều nội dung mới đáng khen ngợi trong việc cân bằng giữa quy định và thúc đẩy.

1. Tăng cường quản lý toàn diện: Đối với tính ẩn danh cao của thị trường giao dịch OTC và tính thanh khoản nhanh chóng của việc chuyển đổi giữa các chuỗi, Hồng Kông đã áp dụng chế độ quản lý cấp phép cho các nền tảng giao dịch tài sản ảo và đã đưa ra các đề xuất quản lý giao dịch OTC vào đầu năm nay. Lộ trình lần này còn đề cập đến việc xem xét xây dựng hệ thống cấp phép cho những người giám sát, cơ bản đạt được sự bao quát quản lý toàn diện đối với các nền tảng giao dịch tài sản ảo.

2. Thúc đẩy phát triển thị trường: Lộ trình đã đưa ra nhiều biện pháp để thúc đẩy thị trường, bao gồm cơ chế giao dịch, quan niệm thị trường và giáo dục nhà đầu tư. Ví dụ, xem xét việc cho phép thế chấp tài sản ảo, điều này sẽ tạo ra tình huống ba lợi ích: gia tăng giá trị vốn, tăng cường tính thanh khoản tài sản và tăng thu nhập dòng tiền.

3. Đánh giá cao giáo dục nhà đầu tư: SFC nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục nhà đầu tư, đây là một phần mà nhiều cơ quan quản lý trước đây đã bỏ qua nhưng lại cực kỳ quan trọng. Do ngành tài sản ảo phát triển nhanh chóng, chỉ khi giáo dục nhà đầu tư theo kịp thì bản đồ phát triển tài sản ảo của Hong Kong mới có thể thực sự phát triển mạnh mẽ.

Nếu tất cả các biện pháp và mục tiêu trong lộ trình "A-S-P-I-Re" có thể được thực hiện một cách suôn sẻ, Hồng Kông có thể xây dựng một môi trường đầu tư tài sản ảo với độ hoạt động cao hơn, chiến lược đầu tư đa dạng và quy định minh bạch hơn trong những năm tới. Xét từ góc độ sinh thái toàn cầu, Hồng Kông cũng có khả năng chiếm giữ vị trí quan trọng trong cấu trúc tài sản ảo toàn cầu và dẫn dắt sự đổi mới và phát triển của thị trường tài sản ảo toàn cầu.