DePIN Projelerinin Yükselişi ve Düşüşü: Web3'teki Hype'dan Balon'a Evrim

Web3 dünyasında, "ekonomik teşvik + senaryo paketleme" modeli sürekli olarak tekrarlanıyor. Filecoin madencilik makinelerinden GameFi çılgınlığına, şimdi de DePIN (merkeziyetsiz fiziksel altyapı ağı) kavramına kadar, bu model sanki sabit bir şablon haline geldi. DePIN'in ortaya çıkışı, "kullanarak madencilik yapabilme" fikrini günlük yaşamın her alanına genişletti; şarj, iletişim, ulaşım ve enerji gibi alanlarda katılım yoluyla token ödülleri kazanmak mümkün.

Ancak, bu projelerin gerçek uygulanışı ve ekonomik modellerine derinlemesine baktığımızda, bazı endişe verici fenomenler keşfediyoruz. Çoğu DePIN cihazı tedarikçisi Shenzhen Huaqiangbei'den geliyor ve bu cihazların fiyatları genellikle toptan fiyatın onlarca katıdır. Birçok donanım yatırımcısı, tüm yatırımını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalırken, satın alınan DePIN token'larının da toparlanması zorlaşıyor; sadece varlıklarının eridiğini izlemekle yetiniyorlar. Bu durum, bu gerçekten altyapı inovasyonu mu, yoksa başka bir donanım dolandırıcılığının tekrarı mı olduğu konusunda soru işareti uyandırıyor.

Proje Örneği Analizi

Helium: Bir cihazın zor bulunduğu durumdan sorunsuz bir hale nasıl geçtiği

Helium, DePIN alanındaki yıldız proje olarak, Helium Hotspot cihazları aracılığıyla merkeziyetsiz LoRaWAN ağları kurdu. Proje ayrıca büyük telekom şirketleriyle işbirliği yaparak düşük fiyatlı mobil iletişim hizmetleri sundu. Ancak, Helium cihazlarının hikayesi "soygun"un tipik bir örneği haline geldi. Bir zamanlar 2500 dolara kadar yükselen hotspot madencilik makineleri, sonunda düğümlerin yasaklanması gibi sebeplerle yatırımcıların büyük kayıplar yaşamasına neden oldu.

Hivemapper: Yüksek fiyatlı kameralar geri dönüşü zor

Hivemapper, kullanıcıların sürüş sırasında coğrafi verileri yükleyerek token ödülleri kazanmasına olanak tanıyan 549 dolarlık bir araç kamerası piyasaya sürdü. Ancak, yüksek donanım fiyatı ile düşük token fiyatı arasındaki keskin karşıtlık, geri dönüş süresinin uzamasına neden oldu. Ayrıca, harita veri kalitesi ve kapsama alanı ile ilgili sorunlar, pratik uygulama değerine dair şüpheler oluşturdu.

Jambo: Afrika Pazarının Web3 Telefon Efsanesi

Jambo'nun Afrika pazarında lans ettiği 99 dolarlık Web3 telefonu, dikkate değer satış rakamlarına ulaşmasına rağmen, arkasındaki token ekonomik modeli ve uzun vadeli sürdürülebilirliği hala sorgulanıyor. Projenin, gerçek bir Web3 ekosistemi kurmaktan çok, token pazarının kısa vadeli dalgalanmalarına daha fazla bağımlı olduğu görülüyor.

Ordz Oyunu: Retro Taşınabilir Oyun Konsolu'nun Web3 versiyonu

Ordz Game tarafından piyasaya sürülen BitBoy taşınabilir konsolu, başlangıçta büyük bir satış başarısı elde etmesine rağmen, oyun deneyimi ve token değerleri zorluklarla karşı karşıya. Temelde, bu durum GameFi modelinin donanım cihazlarına uygulanmasından ibaret gibi görünüyor ve oyuncuların uzun vadeli bağlılığını ve kazancını sağlamakta zorlanıyor.

TON telefonu: Pahalı sıradan Android telefon

TON telefonu, Telegram ve TON'un popülaritesinden faydalanarak iyi bir satış rakamına ulaşmış olsa da, kullanıcı geri bildirimleri performansının aynı fiyat aralığındaki sıradan Android telefonlarla eşdeğer olduğunu göstermektedir. Hava düşürme beklentisi ile birlikte gelse de, somut bir yenilik ve ekosistem inşasından yoksundur.

Starpower: Fiyatı aşırı yüksek akıllı priz

Starpower, Solana ekosisteminde bir akıllı enerji DePIN projesi olarak, 100 dolarlık akıllı fiş fiyatı ile sorgulamalara yol açtı. Proje, şeffaflık ve net bir teknik yol haritası eksikliği nedeniyle, daha çok anlatı sunarak donanım satmaya çalışıyor gibi görünüyor.

DePIN'in Doğası ve Zorlukları

DePIN esasen Web3 "ekonomi teşvik modeli"nin gerçek dünyada bir uzantı denemesidir. Teorik olarak, gerçek altyapıyı merkeziyetsizleştirebilir, büyük ölçekli kullanıcı ağları oluşturabilir ve token tasarımı aracılığıyla adil teşvikler ve şeffaf yönetişim sağlayabilir.

Ancak, mevcut aşamadaki DePIN projeleri çoğunlukla "donanım satışı" yaparak perakende yatırımcıları hedef alıyor. Bu projeler genellikle yeni kullanıcıları çekmek için kavramları paketleyerek ve airdrop beklentileri sunarak hareket ediyor, gerçek sorunları çözmek veya değerli bir ağ inşa etmek yerine.

Gerçekten başarılı DePIN projeleri, güçlü bir arz-talep modeli tasarımı, sürekli şeffaf bir teşvik mekanizması ve donanım ile altyapı alanında derin bir anlayış gerektirir. Mevcut piyasanın balonu esasen, çoğu projenin gerçek sorunları çözmek yerine donanımı spekülasyon aracı haline getirmesi ve tokenleri değersiz "dijital çek" haline getirmesindendir.

Gelecekte, donanım satışlarına veya boş anlatılara dayanmak yerine, gerçek kullanım ve gelirle sürdürülen DePIN projelerini görmeyi umuyoruz. Ancak bu şekilde, DePIN gerçekten merkezsiz altyapısının vaadini gerçekleştirebilir ve başka bir Web3 Ponzi döngüsüne dönüşmez.